درباره ي سفر Stephen Hawking به ايران

Stephen Hawking بين 13 تا 22 ژوييه (22 تا 31 تيرماه) در ايران خواهد بود. استفان هاوكينگ براي من همان جذابيتي را دارد كه Albert Einestein. من در مسير تفكرات خودم ناچارا با فيزيك كوانتوم مواجه شدم كه باعث شد متوجه بشوم من با Einestein همفكر هستم.

تلاش هاي هاوكينگ هم كه به معادله ي معروفش از S، يا آنتروپي سياه چاله ها پايان يافت، به من نشان داد كه عقايد او هم به مال من شبيه است. با اين همه اين تصوري كلي است و من رياضيات تئوري هاي اين دو نفر را نمي دانم، (چون رشته ي تحصيلي من رياضي و فيزيك نيست) و آنچه اشتراك بين من و اين دو نفر است نه فيزيك بلكه آن تصور كلي از جهان است كه آنها در جستجويش بودند. تلاش مي كنم براي استقبال از Hawking، و يا يكي از سخنراني هاي عمومي اش در IPM بروم.

بيماري استفان هاوكينگ (Stephen Hawking) بسيار در راه تحقيقات علمي و البته زندگي شخصي اش مشكل آفرين بوده، و بويژه در سال هاي اخير سلامت و توانايي ارتباطي او را بسيار تحليل برده است. با اين همه او باز هم مانند هر شخص ديگر، يا هر دانشمند ديگر، در محافل خصوصي علمي، كنفرانس ها، جلسات درسي و حتي فعاليت هاي شهروندي و انسان دوستانه حاضر بوده است. او در طرح هاي بسياري با مردم ارتباط دارد و البته از زمان آلبرت آينشتاين (Albert Einestein) تا كنون معروف ترين فيزيكدان جهان است. اگرچه تاثيرگذاري علمي او با بسياري از دانشمندان ديگر --مانند وينبرگي كه من چند وقت پيش از او ياد كردم-- در يك سطح فرض مي شود، تلاش هاي او براي عمومي كردن علم اين شهرت را برايش آورده است. و اعتراف مي كنم يكي از دلايل علاقه من به او همين است. همين كه نام فيزيك و نام يك فيزيكدان يكبار ميان مردم ايران بچرخد، يعني تكرار نام همين علم نيز به ما انگيزه ي پيشرفتن و يا آغاز در مسير آنها را مي دهد. تاريخ علم را بخوانيم، دانشمندان و نظرياتشان از زندگي ما خيلي دور نيستند و از جامعه ي ما.

سفر پيشين هاوكينگ به اسراييل، در دسامبر سال گذشته، براي ايراد چند سخنراني به همراه برنده ي نوبل پاوول كروتسن (Paul Crutzen) در دانشگاه تل آويو بود. هاوكينگ با نگاهي به وضعيت محيط زيست بشري همواره مبلغ سفرهاي فضايي و اقامت در ديگر در سيارات بوده است. (ساده و معقول نيست اين نظر او؟ من در سال هاي فراوان، گرچه عملا فعال نبوده ام، اما بسيار به مسايل زيست محيطي توجه مي كردم. از پروتكل كيوتو --كه من در مقطع راهنمايي بودم گمانم وقتي بحث هاي اوليه اش را مي شنيدم. تا كنفرانس هاي آن لاين درباره ي گرم شدن زمين در همين چند هفته ي پيش. در نتيجه با انبوهي از مردم عادي مثل خودم تبادل نظر داشته ام. بسياري از اين جمعيت گاهي زيادي و يا بيشتر از حد معقول روي مشكلات زيست محيطي تمركز مي كنند و گاهي هم حرف هاي عجيب راديكال مي زنند. --حرف راديكال يك فعال جدي با حرف راديكال آدم عادي فرق مي كند-- اما چه قدر آسان مي شود گاهي به مسئله نگاه كرد: بايد بتوانيم زمين را ترك كنيم. بايد البته مراقبش باشيم. اما زمين پاسخگوي جمعيت و خطرات زيست محيطي كه افزايش جمعيت در پي دارد نيست. چرا فكر هاي عجيب و غريب داشته باشيم مثل كاهش راديكال جمعيت انسان و گياهخواري همه ي بشريت؟ ما هم مي خواهيم زاد و ولد كنيم و هم گسترش پيدا كنيم. عملا با اين سرعت پيشرفت علمي نمي توانيم هم زندگي محيطي بي خطري بسازيم و هم براي زندگي طبيعي خودمان مانع تراشي نكنيم.)

براي نام نويسي در سخنراني عمومي هاوكينگ به سايت مركز پژوهش هاي بنيادي برويد.

هاوكينگ گويا قرار بوده ابتدا براي شركت در يك سمينار به ايران بيايد. پس از منطبق نشدن جدول زمانبندي سمينار با برنامه هاي هاوكينگ، او را به بهانه ي ايراد سخنراني براي المپياد جهاني دبيرستاني فيزيك، كه در اصفهان برگزار مي شود، دعوت كرده اند، گرچه احتمالا بيشتر مدت اقامت در مركز پژوهش هاي بنيادي باشد.

تصور مي كنم پس از انقلاب هاوكينگ دومين مغز بزرگي است كه به ايران مي آيد، پس از سفر چند سال پيش هابرماس به ايران.

**

Update on July 13
سايت IPM بدون هيچ توضيحي نوشته است كه استفن هاوكينگ سفرش را به زماني در آينده موكول كرد. باز خوب است كه آنقدر كلاس دارند كه بگويند آنهايي كه ثبت نام كرده اند هنگم تحقق سفر هاوكينگ در فهرست خواهند بود.

و تصحيح كنم؛ دوستي گفت كه عبدالسلام هم پس از انقلاب سفري به ايران داشته است. پس شدند سه مغز بزرگ. ■